Tijd om het maximum aantal wethouders los te laten?
door Simone Kerseboom
De lokale politiek is in beweging, maar niet altijd op een positieve manier. Uit onderzoek blijkt dat wethouders gemiddeld geen volledige termijn van vier jaar uitzitten – hun gemiddelde ambtsperiode is slechts twee jaar en tien maanden. Dit zorgt niet alleen voor bestuurlijke instabiliteit, maar maakt het vak ook minder aantrekkelijk voor talentvolle bestuurders.
In een recent artikel in De Telegraaf, geschreven door Petra van den Akker en Jeroen van Gool, wordt deze zorg uitgebreid besproken. Zij belichten de oproep van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) om het maximumaantal wethouders los te laten. De werkdruk is fors toegenomen door de vele complexe dossiers, zoals woningbouw, energietransitie en jeugdzorg. Dit zorgt ervoor dat steeds meer wethouders uitvallen, wat de continuïteit van het bestuur in gevaar brengt. De VNG pleit ervoor gemeenten meer ruimte te geven om hun bestuur flexibel in te richten, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden.
Waarom is dit belangrijk?
1️⃣ Hoge uitstroom schaadt de lokale politiek. Gemeenten verliezen continu bestuurders, wat continuïteit en beleidshandhaving bemoeilijkt. Dit heeft directe gevolgen voor de effectiviteit van het lokale bestuur en de uitvoering van belangrijke beleidsmaatregelen.
2️⃣ Werkdruk en complexe dossiers vragen meer capaciteit. Van de energietransitie tot woningbouw en sociale vraagstukken – wethouders krijgen steeds meer verantwoordelijkheden. De toegenomen regeldruk en maatschappelijke verwachtingen zorgen ervoor dat het takenpakket van wethouders steeds verder uitdijt, zonder dat daar extra ondersteuning tegenover staat.
3️⃣ De aantrekkelijkheid van het ambt staat onder druk. Door de hoge werkdruk en snelle wisselingen wordt het wethouderschap steeds minder populair. Potentiële bestuurders schrikken terug voor de zware verantwoordelijkheden en de beperkte zekerheid die het ambt biedt.
Wat kunnen we doen?
Bij LoopbaanNaPolitiek ondersteunen we (oud-)wethouders bij hun volgende carrièrestap, maar we zien ook dat het nodig is om het ambt zelf toekomstbestendiger te maken. Meer wethouders aanstellen kan een deel van de oplossing zijn, maar dat alleen is niet genoeg. Er moet óók worden geïnvesteerd in betere begeleiding, professionele ontwikkeling en een gezonde politieke cultuur waarin wethouders zich gesteund voelen.
Daarnaast is het belangrijk dat er structureel wordt gekeken naar manieren om het wethouderschap aantrekkelijker te maken. Denk hierbij aan:
- Mentorschap en coaching voor nieuwe wethouders om hen te ondersteunen bij hun complexe taken.
- Meer administratieve en beleidsmatige ondersteuning, zodat wethouders zich kunnen focussen op strategische besluitvorming.
- Meer flexibiliteit in de bestuurlijke organisatie, zodat gemeenten zelf kunnen bepalen hoeveel wethouders nodig zijn voor een stabiele en effectieve uitvoering van beleid.
Een stap naar stabiliteit?
Het loslaten van het maximumaantal wethouders kan een manier zijn om de werkdruk beter te verdelen en bestuurlijke continuïteit te waarborgen. Maar het is geen wondermiddel. Een bredere aanpak, waarbij zowel de werkomstandigheden als de professionele ondersteuning van wethouders worden verbeterd, is noodzakelijk.
Wat denken jullie? Zou het loslaten van het maximumaantal wethouders een goede stap zijn? Of moeten we op zoek naar andere oplossingen om de stabiliteit en aantrekkelijkheid van het wethouderschap te verbeteren?
Lees het artikel van Petra van den Akker en Jeroen van Gool hier.
Kwalisite