Julius Lindenbergh: Reflecties en Lessen

door Simone Kerseboom

Julius Lindenbergh was vijf jaar wethouder in Almere (onder meer van financiën en woningbouw). In april nam hij afscheid, nadat zijn partij aangaf de coalitie te willen verlaten. Hieronder blikt hij terug.

Wat maakt het wethouderschap bijzonder?

Het wethouderschap biedt een unieke kans om direct invloed uit te oefenen op het leven van inwoners en de ontwikkeling van je gemeente. Het werk is afwisselend en uitdagend, omdat je voortdurend moet balanceren tussen verschillende belangen en verwachtingen van gemeenteraadsleden, inwoners, media, ambtenaren, collega-wethouders, andere overheden en nog vele anderen. Dit spanningsveld maakt de functie boeiend, maar ook complex.

Wat vond je het leukst?

De veelzijdigheid. Wethouder zijn is vooral een inhoudelijke baan, waarvoor je zowel kennis van je vakgebied als van je stad moet hebben. Je moet in staat zijn een richting te bepalen en mensen daarin mee te nemen. Veel communiceren dus, met al die belanghebbenden. Ook de ceremoniële kant van het vak heb ik met plezier gedaan, zoals het uitreiken van onderscheidingen aan vrijwilligers die zich jarenlang voor anderen hebben ingezet.

Wat vond je het meest ingewikkeld?

Het lage vertrouwen in de politiek en het cynisme dat je tegenkomt in gesprekken met inwoners. Vaak hoor je dingen als: “De politiek komt zijn beloftes toch nooit na,” “Politici doen het allemaal voor zichzelf,” of “Op het Stadhuis maken ze overal een puinhoop van.” Soms zeggen mensen het expliciet, soms merk je het tussen de regels door. In mijn ogen is de toenemende kloof tussen verwachtingen en uitvoeringskracht een belangrijke oorzaak van deze gevoelens.

Wat zijn de oorzaken van die kloof?

Maatschappelijke problemen zijn steeds complexer geworden. Bovendien zien we dat mensen in de samenleving steeds hogere eisen stellen aan zichzelf, aan elkaar en aan de overheid. Inwoners willen snel resultaat, duidelijke antwoorden en maatwerkoplossingen voor hun specifieke situaties. Terwijl gemeenten te maken hebben met steeds sterker knellende financiën, toenemende regeldruk vanuit de Rijksoverheid en personeelskrapte. Onze collectieve assertiviteit neemt toe, ons collectieve geduld neemt af. Dat kan voor veel frustratie zorgen, zowel bij inwoners als bij volksvertegenwoordigers en bestuurders.

Maar wat kunnen we daaraan doen?

Het is, in de hele maatschappij, tijd voor wat meer mildheid en begrip naar elkaar toe. Raadsleden, wethouders en ambtenaren werken allemaal hard, vanuit goede bedoelingen. Zij zetten zich in voor het algemeen belang, ook al moeten ze soms ingewikkelde keuzes maken waar niet iedereen beter van wordt. En laten we realistisch zijn in onze verwachtingen. Niet elk probleem is een crisis en niet elk probleem kan direct wordt opgelost. We kunnen vaak wel de eerste stappen zetten. Met meer mildheid en begrip zullen bestuurders zich kwetsbaarder durven opstellen en kunnen we in een open maatschappelijk debat zoeken naar gezamenlijke oplossingen voor gezamenlijke problemen.

Zou je het wethouderschap als baan aanraden?

Zeker! Het wethouderschap is een prachtige baan. Realiseer je echter dat het werk veel druk op jou en je gezin legt. Dat komt door het ingewikkelde krachtenveld waarin je opereert. Problemen zijn vaak complexer dan ze van buitenaf lijken, je hebt bijna altijd minder tijd en informatie dan je zou willen en het is lastig om je eigenwijsheid vast te houden in een heersende politieke cultuur.

Hoe ging je daar zelf mee om?

Toen ik begon, heb ik vooraf bepaald welke dingen ik anders wilde doen. Een belangrijk punt voor mij was het verbeteren van de relatie tussen college en gemeenteraad. Ik heb daar steeds aan gewerkt, door voor ogen te houden hoe je in een gewone baan met je leidinggevende zou omgaan: opties open op tafel leggen, altijd met een goed onderbouwd advies, maar ook accepteren dat de raad soms iets anders wil. Als dat laatste een keer gebeurt, is dat geen gezichtsverlies. De gemeenteraad heeft het recht het advies van een wethouder te volgen of niet. Ik heb bij de raad waardering gemerkt voor deze houding. En die waardering was er vervolgens ook op andere, moeilijke momenten. Verder heb ik collega-wethouders altijd als collega’s geprobeerd te zien en niet als tegenstanders. We hebben elkaar namelijk hard nodig in de steeds complexer wordende wereld van het openbaar bestuur.

Voor wie het leuk vindt: In drie artikelen op LinkedIn (1, 2, 3) vertelt Julius meer over zijn ervaringen als wethouder