Door Veronica Dirksen – Het aantal gemeentelijke coalities dat voortijdig ontbonden is, was nooit eerder zo hoog als in 2016. Dit blijkt uit een inventarisatie in opdracht van Binnenlands Bestuur. In 28 gemeenten viel de coalitie en dit bestuurlijk conflict kostte 116 wethouders de kop. Dat is veel en het kost veel geld en leed!
De veranderende rol van de wethouder en de kwetsbaarheid van de functie worden steeds duidelijker. Kwetsbaarheid van buitenaf, hoge verwachtingen over de “macht” van de wethouder, een toename van bedreigingen door ontevreden burgers. Maar ook van binnenuit liggen de valkuilen voor het oprapen door grillige omgangsvormen in de politieke arena en soms ook in het College!
Professionele, maar kwetsbare wethouders
Om goed te kunnen functioneren in het speelveld van de lokale democratie moet je van vele markten thuis zijn. Om een aantal competenties te noemen: strategisch inzicht, verbindingskracht, overtuigingskracht, integriteit, financieel inzicht, collegialiteit, communicatieve vaardigheden, samenwerken, resultaatgerichtheid en stressbestendigheid. Steeds professioneler dus!
De functie van wethouder, meer en meer het vak van wethouder, is zeer interessant. Dat weet ik uit 8 jaar eigen ervaring als wethouder in Maastricht maar ook uit de vele gesprekken die ik heb gevoerd met (ex)- wethouders, als bestuurderscoach. Kwetsbaar ook, juist door de spotlights waar je in staat en de politieke en menselijke betekenis van je handelen.
Collegiaal besturen is belangrijk!
Als wethouder ben je lid van het college van B&W. Daar ligt je primaire rol, verantwoordelijkheid en betekenis, de gemeentewet is daar duidelijk over. De wethouder heeft geen eigenstandige positie, alleen als lid van het college van B&W kan de kracht van de functie worden uitgeoefend.
Het college van B&W bestuurt op basis van collegiaal bestuur, het neemt gezamenlijk een besluit en allen zijn akkoord (tenzij expliciet “aantekening” wordt gemaakt). Dus alle besluiten waarvoor een wethouder in de raad verantwoording aflegt zijn collegebesluiten. Hij of zij verwoordt individueel een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Naast het belang van een niet al te groot college en een college dat visie en ambitie heeft, is daadwerkelijk collegiaal besturen een majeure steunpilaar!
Grote belangen en gevolgen
Collegiaal bestuur vergt openheid en transparantie, juist op de kwetsbare dossiers met politieke risico’s. Dat is een werkhouding waarmee alle leden van het college, wethouders èn burgemeester doordesemd moeten zijn. Het bewaken van dit collegiale bestuur is een heel belangrijke taak van de burgemeester. Aandacht voor de gemeenschappelijkheid van de besluitvorming en aandacht voor de positie van de wethouder in relatie tot zijn of haar politieke “huis”. Iedere eigen koers van een wethouder zonder medeneming, debat en instemming van collega’s in het college, herbergt het risico van crisis in zich. Met de bekende gevolgen: bestuurscrisis, opstappen en niet te vergeten: flinke financiële en persoonlijke gevolgen!
Investeer in relaties
Mijn pleidooi is een pleidooi voor het bewust-zijn van en werken met een zgn. “relationele imperatief”. Investeren in collegiaal bestuur, investeren in collegiale relaties is pure noodzaak, conflictmanagement pur sang en bevordert de stabiliteit van het openbaar bestuur. Het kan bovendien veel persoonlijk leed voorkomen!
Veronica Dirksen is sinds maart 2014 partner en bestuurderscoach bij LoopbaanNaPolitiek. Daarnaast heeft Veronica sinds 2012 een eigen advies- en bemiddelingsbureau, Veronica Dirksen ABC. Veronica is 8 jaar wethouder in Maastricht geweest.
Kwalisite